اندازه بلور و محل تشکیل گرانیت به وجود آتشفشانها و نوع فعالیت هر کدام بستگی دارد. در بخشهای قبلی گفتیم که بافت سنگ گرانیت دانهای است همچنین دانستیم دانهها از انواع مختلف کانیها تشکیل شده و با چگالی بالا در کنار یکدیگر قرار میگیرند. اندازه بلور یا دانههای درون سنگ گرانیت میتواند بسیار ریز باشد به طوری که با چشم غیر مسلح نتوانیم آنها را تشخیص دهیم.
از طرفی برخی انواع گرانیت دارای دانهها یا بلورهای درشتتری هستند. گاهی اندازه بلورهای سنگ گرانیت به چندین سانتیمتر هم میرسد.تمام مواردی که درباره ماهیت و ویژگیهای سنگ گرانیت نام بردیم، باعث شدهاند، گرانیت سنگ مناسبی در معماری داخلی و خارجی ساختمانها باشد.چگالی بالای سنگ یکی از عواملی است که بر میزان قابلیت خمشی آن تأثیر میگذارد به عبارت دیگر سنگهای گرانیت دارای قابلیت خمشی بالایی هستند و به همین دلیل برای ساختمان سازی به کار میروند به این ترتیب میتوان به آسانی روی آنها عملیاتی مانند برشکاری انجام داد. میدانید که مواد مذاب درون هسته زمین از فلزات مختلفی تشکیل شدهاند.
حال آن که سنگ گرانیت نیز از سرد شدن همان مواد مذاب ساخته میشود به همین دلیل میزان فلزات در گرانیت زیاد است. سنگهای آهکی معمواً چنین ویژگی ندارند و کاملا ضد حساسیت بوده و همچنین در برابر تشعشعات واکنشی نشان نمیدهند. وجود فلزات متعدد در سنگهای گرانیت میتواند برای سلامت انسان تا حدی مضر باشد به همین دلیل است که متخصصان توصیه میکنند این نوع سنگ در فضاهای بسته خانه یا ادارهها به کار نرود.
کلمه "سنگ گرانیت" به طرق مختلف توسط افراد مختلف شناخته میشود. در دورههای مقدماتی از یک تعریف ساده استفاده میشود. تعریف دقیقتری توسط متخصصان سنگ شناسی (زمین شناسانی که در مطالعه سنگها تخصص دارند) ارائه شده است. تعریف گرانیت هنگامی که توسط افرادی که سنگ قطعهای مانند سطوح پیشخوان ، اسلب و روکش ساختمان میفروشند بکار برده میشود بهشدت گسترش مییابد.این تعاریف متعدد از گرانیت میتواند منجر به مشکلات ارتباطی شود. با این حال ، اگر میدانید چه کسی از این کلمه استفاده میکند و چه کسی با آن ارتباط برقرار میکند ، میتوانید کلمه را در متن مناسب آن تفسیر کنید. در زیر سه کاربرد رایج کلمه “گرانیت” توضیح داده شده است.
الف) تعریف دوره مقدماتی
گرانیت یک سنگ آذرین دانه درشت با رنگ روشن است که عمدتا از فلدسپاتها و کوارتز با مقادیر کمی از مواد معدنی میکا و آمفیبول تشکیل شده است. این تعریف ساده افراد را قادر میسازد تا با بررسی دیداری سنگ را به راحتی شناسایی کنند.
ب) تعریف سنگشناس
گرانیت ، سنگی پلوتونیک است که در آن کوارتز بین 10 تا 50 درصد از اجزای فلسیک را ساخته و فلدسپات قلیایی 65 تا 90 درصد از کل محتوای فلدسپات را تشکیل میدهد. استفاده از این تعریف به توانایی شناسایی و تعیین خاصیت مواد معدنی یک زمین شناس ماهر نیاز دارد.
بسیاری از سنگهایی که با استفاده از تعریف دوره مقدماتی به عنوان "گرانیت" شناخته میشوند ، توسط متخصصان سنگ شناسی "سنگ گرانیت" نامیده نخواهند شد. در عوض ممکن است آنها گرانیتهای قلیایی ، گرانودیوریتها ، پگماتیتها یا آپلیتها باشند.یک پترولوژیست ممکن است این سنگهای گرانیتوئیدی را به جای گرانیت بنامد.
تعاریف دیگری از خرید سنگ گرانیت نیز بر اساس ترکیب مواد معدنی ارائه شده است.
پ) سایر تعاریف
سنگ آذرین نفوذی دانه درشت یا متوسط است که سرشار از کوارتز و فلدسپات میباشد. این سنگ رایجترین سنگ پلوتونیکی پوسته زمین است که با خنک شدن ماگما (گداختن سیلیکات) در عمق تشکیل میشود.
اصولا میانگین جهانی ترکیب شیمیایی گرانیت ، براساس درصد وزنی ،بر پایه 2485 تجزیه و تحلیل به صورت زیر است:
*SiO2 72.04% ( سیلیکا)
*Al2O3 14.42% (آلومینا)
*K2O 4.12%
*Na2O 3.69%
*CaO 1.82%
*FeO 1.68%
*Fe2O3 1.22%
*MgO 0.71%
*TiO2 0.30%
*P2O5 0.12%
*MnO 0.05%
سنگ گرانیت همواره از مواد معدنی کوارتز و فلدسپات تشکیل شده است که گاهی با طیف گستردهای از مواد معدنی دیگر (مواد معدنی جانبی) همراه است. کوارتز و فلدسپات به طور کلی به گرانیت رنگ روشن میدهند ، از صورتی ملایم تا سفید.این رنگ زمینه روشن توسط مواد معدنی تیره رنگ اکسید میشود. بنابراین گرانیت کلاسیک ظاهر “نمک و فلفل” دارد. متداولترین مواد معدنی جانبی ، بیوتیت میکا سیاه و آمفیبول سیاه هورنبلند است.
تقریباً همه این سنگها پلوتونیک و آذرین هستند (از یک ماگما جامد میشوند). آرایش تصادفی دانهها در گرانیت – عدم وجود پارچه – شاهدی بر منشأ پلوتونیک آن است. سنگهایی با همان ترکیب گرانیت میتوانند از طریق دگرگونی طولانی و شدید سنگهای رسوبی تشکیل شوند. اما این نوع سنگها پارچه محکمی دارند و معمولاً گرانیت گنیس نامیده میشوند.
مقالات پیشنهادی:
مفاهیم سنگ گرانیت
محل تشکیل سنگ گرانیت
آخرین مقالات